Badania naukowe prowadzone przez specjalistów z Kliniki Endokrynologii Świętokrzyskiego Centrum Onkologii w Kielcach wytyczają nowe ścieżki w diagnostyce i leczeniu raka tarczycy. Terapia ma być mniej inwazyjna i tańsza.

Badania prowadzone były na grupie blisko 500 pacjentów z rozpoznanym pooperacyjnie mikrorakiem brodawkowatym tarczycy, aktywnie monitorowanych w Klinice Endokrynologii ŚCO w latach 2001-2020. Praca doktora Artura Kuchareczko, przygotowana pod kierunkiem profesor Aldony Kowalskiej, dotyczyła diagnostyki współwystępowania mutacji BRAFV600E i promotora TERT w mikrorakach tarczycy.

„Moje zadanie polegało na zebraniu danych uzyskanych z badań genetycznych naszych pacjentów, przeanalizowaniu tych wyników, przyjrzeniu się, jak ci pacjenci byli prowadzeni, jaki był przebieg ich choroby, czy udało się uzyskać trwałe wyleczenie, czy też mieli gorsze rokowanie w porównaniu z pacjentami bez tych mutacji współistniejących. Nasze obserwacje odnosiliśmy do doniesień i publikacji europejskich i amerykańskich towarzystw endokrynologicznych” – poinformował dr Kuchareczko.

Wyniki badań naukowych specjalistów z ŚCO okazały się przełomowe dla diagnostyki i leczenia pacjentów z mikrorakiem brodawkowatym tarczycy. Praca doktora Kuchareczko została uznana za najlepsze doniesienie naukowe Kongresu Polskich Towarzystw Naukowych „Wokół raka tarczycy”.

„W naszych badaniach wykazaliśmy, że współwystępowanie mutacji BRAFV600E i promotora TERT nie wpływa na przebieg kliniczny mikroraka brodawkowatego tarczycy. Jest to bardzo istotne doniesienie, ponieważ trwały dyskusje, czy powinniśmy w mikrorakach te dwie mutacje sprawdzać” – powiedziała dr Aldona Kowalska, prof. UJK, specjalista endokrynologii i medycyny nuklearnej, kierownik Kliniki Endokrynologii ŚCO.

W zaleceniach Europejskiego Towarzystwa Onkologicznego (ESMO) współwystępowanie mutacji BRAFV600E i promotora TERT było traktowane jako cecha złego rokowania i wysokiego ryzyka złego przebiegu klinicznego raka tarczycy. ESMO nie zróżnicowało w swoich wytycznych pacjentów z mikrorakiem i z większymi wielkościami raka, co narzucało konieczność sprawdzania statusu molekularnego we wszystkich przypadkach raka tarczycy, a u osób ze stwierdzonymi mutacjami – agresywniejsze formy terapii.

Badania przeprowadzone przez doktora Kuchareczko i specjalistów ŚCO, wskazujące, że występowanie tych mutacji genetycznych nie ma znaczenia w rokowaniach i przebiegu mikoraków tarczycy, zwolniły lekarzy w całej Polsce z konieczności wykonywania badań molekularnych u tej grupy pacjentów. „Wykazaliśmy, że wcale nie trzeba chorych z mikrorakiem i mutacjami genetycznymi tak agresywnie leczyć, ponieważ u nich choroba przebiega tak samo łagodnie, jak u tych, którzy tych mutacji nie mają” – podkreśliła prof. Kowalska.

Jak zauważają endokrynolodzy, pozwoli to znacznie ograniczyć koszty diagnostyczne i – co najważniejsze – nie będzie już konieczności prowadzenia bardziej agresywnego leczenia u chorych, którzy tego nie wymagają.

W Klinice Endokrynologii ŚCO rocznie leczonych jest około 150 pacjentów z nowo rozpoznanym rakiem tarczycy. Obecnie pod opieką kliniki jest już ponad 3,5 tys. pacjentów z tym nowotworem.

Mikroraki tarczycy stanowią obecnie blisko 50 proc. wszystkich rozpoznanych raków tarczycy w Polsce. Wiąże się to nie tyle ze wzrostem zachorowań, ile ze wzrostem rozpoznań w wyniku coraz lepszej diagnostyki, szerszego dostępu do badań ultrasonograficznych oraz lepszej rozdzielczości aparatury uwidaczniającej już 3-4 milimetrowe zmiany.

„I właśnie w dobie tej nadrozpoznawalności maleńkich zmian bardzo ważne jest, żeby dostosowywać zakres leczenia do agresywności choroby. Taka postawa pozwoli poprawić komfort życia pacjentów i przysłuży się do właściwego wykorzystania potencjału służby zdrowia” – podkreśliła prof. Kowalska.

Klinika Endokrynologii ŚCO już od kilku lat, w oparciu o swoje badania i publikacje naukowe, ogranicza agresywność terapii, odstępując od leczenia jodem radioaktywnym pacjentów o dobrym rokowaniu. Obecnie, po Kongresie Polskich Towarzystw Naukowych, opublikowane są już rekomendacje, wzbogacone o nowe elementy wiedzy i modyfikujące terapię, dostosowując ją do ciężkości choroby.

Autor: Wiktor Dziarmaga