W Świętokrzyskim Centrum Onkologii pracuje już zautomatyzowany robot do sporządzania leków cytotoksycznych. Ma on odciążyć farmaceutów przygotowujących miesięcznie prawie 5,5 tys. dawek chemioterapii, poprawić bezpieczeństwo personelu i pacjentów i zoptymalizować produkcję leków.

Dyrektor Świętokrzyskiego Centrum Onkologii (ŚCO) prof. Stanisław Góźdź podkreślił środę podczas konferencji, że dotychczas farmaceuci pracowali w specjalnych kombinezonach, ręcznie przygotowując mieszaniny cytostatyków. Praca wymagała precyzji, skupienia i dużego nakładu czasu. Nowy robot automatycznie sporządza preparaty do podania pacjentom, sam się oczyszcza i odkaża, co minimalizuje kontakt personelu z niebezpiecznymi substancjami.

Robot ma dwa niezależne ramiona. Mogą one jednocześnie wykonywać różne zadania, np. przygotowywać dwa odmienne leki. Odbywa się to w szczelnie zamkniętej komorze o wysokiej klasie czystości powietrza. Farmaceuta umieszcza w niej fiolki z komponentami, a resztę wykonuje maszyna. Gotowy lek w sterylnym opakowaniu jest następnie wyjmowany bez konieczności bezpośredniego kontaktu z cytostatykami.

Zastępca kierownika apteki szpitalnej ŚCO Katarzyna Bałchanowska podkreśliła, że wdrożenie automatyzacji zwiększy precyzję dawkowania i pozwoli lepiej wykorzystywać leki.

„Cytorobot zajmie się najbardziej toksycznymi substancjami, odciążając farmaceutów i minimalizując ich ekspozycję na szkodliwe działanie leków onkologicznych. Dzięki systemowi kodów kreskowych i kamer wbudowanych w urządzenie możemy monitorować każdy etap produkcji, co zwiększa bezpieczeństwo pacjentów i personelu” – wyjaśniła Bałchanowska.

Zwróciła uwagę, że najgroźniejsze substancje, z którymi pracują farmaceuci, mają udokumentowane działanie kancerogenne, czyli mogą powodować nowotwory u osób zdrowych mających z nimi styczność.

„Z tego względu praca z nimi wymaga ścisłych procedur bezpieczeństwa i odpowiednich środków ochrony indywidualnej” – zaznaczyła.

Farmaceuci pracują w cyklach dwugodzinnych, maksymalnie do pięciu godzin dziennie, aby ograniczyć ekspozycję na cytostatyki.

„Dodatkowo mamy odpowiednią rotację personelu. Farmaceuci są delegowani do różnych zadań w aptece, co pozwala na zachowanie maksymalnego poziomu bezpieczeństwa” – powiedziała farmaceutka.

Obecnie w ŚCO leki przygotowywane są w trzech lożach sterylnych, a czwarty moduł stanowi nowy robot. Jego praca pozwoli na znaczące zwiększenie liczby produkowanych preparatów – w tym samym czasie może powstać nawet dwa razy więcej dawek niż dotychczas.

Dziennie w aptece szpitalnej ŚCO sporządza się od 300 do 400 dawek chemioterapii, a miesięcznie niemal 5,5 tys. cytostatyków.

Zakup i montaż robota, dostosowanie pomieszczeń i wyposażenie Centralnej Pracowni Leku Cytotoksycznego sfinansowano z budżetu województwa świętokrzyskiego. Wartość inwestycji to ponad 10,5 mln zł, z czego dotacja wojewódzka wyniosła 9,7 mln zł, a wkład własny ŚCO – 787 tys. zł.

Marszałek województwa świętokrzyskiego Renata Janik zaznaczyła, że to kolejny krok w unowocześnianiu placówki.

„Świętokrzyskie Centrum Onkologii stawia na nowoczesne rozwiązania. Byliśmy pierwszą placówką w Polsce, która wprowadziła mammobus, a wkrótce uruchomimy także urobus do badań urologicznych. Teraz zapewniamy kompleksowe rozwiązania robotyczne w szpitalnej aptece” – powiedziała marszałek.

Dodatkowo – jak przekazała marszałek – zarząd województwa zdecydował w środę o zabezpieczeniu 8 mln zł na budowę w ŚCO Centrum Badań Molekularnych, które ma być kolejnym elementem rozwoju szpitala.

fot. Urząd Marszałkowski Województwa Świętokrzyskiego