Uległeś wypadkowi? Twój dom został zniszczony? Zginęła bliska Ci Osoba? Życie często pisze przykre scenariusze, które sprawiają, że czujesz się bezradny. To zrozumiałe. Kiedy jednak sprawca szkody lub jego ubezpieczyciel odmawia zapłaty lub zaniża odszkodowanie, warto zacisnąć zęby i walczyć o swoje. Z tego artykułu dowiesz się, jak wygląda dochodzenie odszkodowania i zadośćuczynienia. Znajdziesz tu odpowiedzi na pytania:

1. Kiedy należy się odszkodowanie?
2. Jaka jest wysokość odszkodowania?
3. Kiedy należy się zadośćuczynienie?
4. Jaka jest wysokość zadośćuczynienia?

Wypadek to zawsze strata, stres i smutek. Odszkodowanie i zadośćuczynienie mają to wszystko zrekompensować. Stanie się tak jedynie wtedy, kiedy będą odpowiednio wysokie. W przeciwnym razie, pojawi się dodatkowo poczucie niesprawiedliwości.

Jeśli doznałeś krzywdy, prawo przewiduje możliwości jej naprawienia. Obok odszkodowania za utratę wartościowych rzeczy, możesz też otrzymać zadośćuczynienie za krzywdy, ból i cierpienie. Warto korzystać z tych możliwości – to Twoje pieniądze.

Kiedy należy się odszkodowanie?

Każde zdarzenie, z którego wynika szkoda, może rodzić obowiązek odszkodowawczy. Do najczęstszych przypadków należą:

• Odszkodowania za wypadek drogowy (kiedy nieuważny kierowca niszczy Twój samochód czy inną własność, wyrządza krzywdę Tobie lub powoduje śmierć osoby Ci bliskiej),
• Odszkodowania za wypadek przy pracy (kiedy w czasie pracy doznajesz uszczerbku na zdrowiu),
• Odszkodowania za inne wypadki (kiedy łamiesz nogę na nieodśnieżonej drodze, kiedy sąsiad zalewa Twoje mieszkanie),
• Odszkodowania za błędy lekarskie/medyczne (kiedy podczas leczenia ktoś popełnia błąd),

W takich przypadkach dochodzenie odszkodowania jest nie tylko możliwością, ale i koniecznością. Działając na podstawie prawa odzyskujesz to, co zostało stracone. Celem jest doprowadzenie do takiej sytuacji, jaka miała miejsce przed wypadkiem. Dzieje się to poprzez wypłatę odpowiedniej sumy pieniężnej, zwanej właśnie odszkodowaniem.

Co obejmuje odszkodowanie?

Pisząc krótko – odszkodowanie obejmuje wszystkie wydatki, które trzeba ponieść w związku ze zdarzeniem powodującym szkodę. Bez względu na to, czy był to wypadek przy pracy czy wypadek komunikacyjny, zwrotowi podlega każda kwota, która została przez Ciebie wydana, w związku z wypadkiem. Odszkodowanie obejmuje również te kwoty, których nie udało się uzyskać, przez wystąpienie szkody. Tę ostatnią sytuację najlepiej obrazuje sprawa taksówkarza, którego auto zostało uszkodzone przez samochód innego kierowcy. Odszkodowanie będzie w tym przypadku obejmowało nie tylko kwotę potrzebną do naprawy taksówki, ale i kwotę której taksówkarz nie zarobił w czasie, w którym jego auto było naprawiane.

Odszkodowanie ma na celu całościowe wyrównanie strat. Po wypadku samochodowym należy więc żądać nie tylko zwrotu kosztów naprawy Twojego auta, ale również odszkodowania za spadek jego wartości (albowiem, nawet po najlepszej naprawie, nie jest to już ten sam samochód), czy zwrotu kosztów wynajmu auta zastępczego, wynajętego na czas naprawy. Jeśli z kolei wypadek wiązał się z koniecznością wizyty u lekarza, to jej koszt również powinien być ujęty w kwocie odszkodowania.

Wysokość odszkodowania jest łatwa do obliczenia – obejmuje bowiem wartość utraconych rzeczy (poniesionego wydatku) lub nieuzyskanego w skutek zdarzenia dochodu. Jeśli w wypadku całkowicie zniszczony został samochód warty 10.000 zł – właśnie tyle odszkodowania otrzymasz. Podobnie, jeśli prywatna wizytę lekarska kosztowała Cię 100 zł – dokładnie taką kwotę powinien zwrócić sprawca szkody. Jeśli wspominany powyżej taksówkarz nie zarabiał przez dwa tygodnie, czekając na naprawę taksówki, odszkodowanie obejmie cały utracony, w tym okresie, dochód.

Odszkodowanie z OC

Aktualne przepisy nakładają obowiązek posiadania ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej, na bardzo wiele podmiotów. Nie tylko posiadacz samochodu, ale i rolnik prowadzący gospodarstwo rolne czy lekarz, mają obowiązek posiadania odpowiedniego ubezpieczenia, w związku ze swoją działalnością. Jeżeli więc szkoda została wyrządzona przez osobę posiadającą odpowiednią polisę – roszczenie należy kierować bezpośrednio do ubezpieczyciela.

Zaletą tego rozwiązania jest to, że towarzystwa ubezpieczeniowe są podmiotami wypłacalnymi. Posiadają bowiem wystarczające kapitały na zapłatę należności. Z drugiej strony często zdarza się, że ubezpieczyciel zaniża należne odszkodowanie lub odmawia jego wypłaty. Wtedy pozostaje walczyć w sądzie. Ubezpieczycieli ani sądów nie wolno się bać – rzetelna analiza sprawy, przed jej skierowaniem do sądu, minimalizuje ryzyko przegranej.

Zadośćuczynienie a odszkodowanie

Odszkodowanie to nie wszystko. Często zdarza się, że obok niego należne jest również zadośćuczynienie. Zadośćuczynienie to rekompensata za szkody niemajątkowe czyli takie, których nie da się wprost przeliczyć na pieniądze (choć finalnie zadośćuczynienie wpłaca się w pieniądzu). Zadośćuczynienie dostaniesz więc za:

• ból fizyczny, którego doznałaś/eś w związku z wypadkiem,
• uszkodzenia ciała,
• obniżenie jakości życia, jeśli wypadek spowodował trwałe konsekwencje zdrowotne,
• cierpienie i stres związany ze śmiercią bliskiej osoby,
• lęk będący konsekwencją zdarzenia,

Wysokość zadośćuczynienia jest uzależniona od intensywności cierpienia i jego konsekwencji. Fatalne samopoczucie, trauma czy depresja są najbardziej nieprzyjemnymi skutkami wypadków. Większe nasilenie takich skutków wiąże się z większym zadośćuczynieniem. Pisząc więc przewrotnie – im gorzej dla samopoczucia, tym lepiej dla zadośćuczynienia.

Wysokość zadośćuczynienia nie jest łatwa do obliczenia. Każdy przypadek jest inny i wymaga osobnej analizy. Zadośćuczynienie za śmierć dziecka będzie inne, kiedy dochodzić go będzie samotna matka, która w wypadku straciła jedyne dziecko. Inna z kolei będzie sytuacja matki, która zdecyduje się na dochodzenie zadośćuczynienia za śmierć dziecka, jeśli posiada męża i dalsze potomstwo. Złamana w wypadku noga powoduje więcej cierpienia i bólu niż złamany palec. Dlatego zasługuje na większe zadośćuczynienie.

Dochodzenie odszkodowania i zadośćuczynienia – procedura

Jak dochodzić odszkodowania i zadośćuczynienia? Przede wszystkim szybko! Im wcześniej zgłosisz roszczenie, tym więcej zarobisz na odsetkach. Po ustaleniu podmiotu odpowiedzialnego za szkodę, należy jak najszybciej wezwać go do zapłaty żądanych kwot!

Jeśli sprawca szkody (lub jego ubezpieczyciel) jest rozsądny, będzie chciał negocjować i zapewne wypłaci bezsporną część należności. Już na tym etapie postępowania należy zgłaszać wszelkie koszty, które zostały poniesione i należycie je dokumentować. Należy również czuwać, aby opinie i wyceny przedstawiane przez sprawcę szkody (lub jego ubezpieczyciela), nie były zaniżone.

Jeżeli jednak negocjacje nie doprowadzą do satysfakcjonującego rozwiązania, sprawa musi trafić do sądu. Tam zapadną ostateczne decyzje co do tego, czy i jakie kwoty uzyskasz. Kiedy prawomocny wyrok nie jest wystarczającą mobilizacją, sprawę należy skierować do sprawnego komornika. Działając na podstawie przepisów, zajmie on majątek dłużnika, a uzyskane kwoty przekaże na Twój rachunek.

Każdy etap procedury ma swoje zakręty i pułapki. Sprawca szkody (lub jego ubezpieczyciel) zrobią wszystko, aby zapłacić jak najmniej lub w ogóle uchylić się od zapłaty. To standardowe zachowanie, które wymaga odpowiednich reakcji. O pomoc w takiej reakcji najlepiej poprosić wykwalifikowanego prawnika – bez pośredników uzyska dla Ciebie wszystko to, co jest Ci należne.

Adwokat Michał Sochański, absolwent Uniwersytetu Warszawskiego i University of Florida Fredric G. Levin College of Law. Prowadzi kancelarię adwokacką w Kielcach, specjalizując się w zakresie prawa cywilnego, odszkodowawczego i karnego.

www.sochanski.com