Już niedługo w Skarżysku-Kamiennej odbędzie się cykl imprez związanych z rocznicą likwidacji getta. Na dni 4 – 6 października (piątek – niedziela) przewidziano rozmowy o dziedzictwie kulturowym miasta, „Marsz Świateł”, a także koncert i wystawę malarską. 

Założeniem projektu jest upamiętnienie wydarzeń z 04.10.1942, kiedy to żydowskich mieszkańców Skarżyska deportowano do obozu zagłady w Treblince. Rocznica ta jest punktem wyjścia do szerszego wspomnienia zarówno skarżyskich Żydów jako współmieszkańców i współbudowniczych miasta, jak również ogólnej historii Holokaustu w Skarżysku, z funkcjonowaniem zakładów Hasag włącznie.

Celem organizatorów jest odejście od martyrologicznego podejścia do organizowania tego typu obchodów, skupienie się na współczesności i położenie nacisku na afirmację życia w miejsce rozpamiętywania traum przeszłości

Festiwal jest całkowicie lokalną i oddolną inicjatywą, oraz przedstawia nowatorskie, oryginalne podejście do tematu Zagłady. Organizatorami są Krzysztof Gibaszewski – historyk i pisarz, autor książek poświęconych funkcjonowaniu w Skarżysku-Kamiennej obozów pracy przymusowej zakładów Hasag i dr Marcin Janakowski, pracownik naukowy UMCS w Lublinie, prezes fundacji „Wczoraj Dla Jutra“.

Organizatorzy zakładają, że tegoroczna impreza będzie miała charakter pilotażowy do cyklicznego, corocznego festiwalu kulturalnego, o międzynarodowym charakterze.

Koncert Marii Ka

Głównym punktem festiwalu będzie koncert solowy Marii Ka, artystki wykonującej współczesną elektroniczną muzykę, śpiewającą w języku jidysz. Koncerty solowe Marii Ka to wyjątkowe doświadczenia zanurzone we współczesnych środkach artystycznych, ukazujące nowe, innowacyjne oblicza Muzyki jidysz. Składają się na nie aktualnie napisane autorskie utwory oraz już istniejące żydowskie piosenki zaadaptowane, jak to bywa z reguły w przypadku występów tej artystki, do kobiecej perspektywy. To elektroniczno – alternatywne podróże z elementami tradycji, których treść obejmuje bieżące tematy społeczne i kwestie dotyczące wielości tożsamości. Opowiadane są one językiem obecnym od wielu wieków w Polsce, w Muzyce Marii zaś przyjmującym nowoczesną formułę.

Wśród utworów stworzonych w aktualnych realiach można w trakcie koncertu usłyszeć nagrodzone: Krankheyt נקהייט ַקרא i Ven es regnt רעגנט עס ווען , uhonorowane Nagrodami Publiczności podczas konkursu Bubbe Awards organizowanego przez Instituto da Música Judaica Brasil, oraz pozostałe piosenki z wyjątkowych albumów artystki: Di arumike velt די אַ רומיקע וועלט (album) i audiowizualnego tytułowego Di shaykhesn כותן ַשײ ד (album)

Pierwszy z nich został napisany w trakcie pandemii, której rozliczne aspekty istotnie wpłynęły na wymowę całości .W polskim kontekście jego napisanie zbiegło się w czasie z masowymi strajkami kobiet, których atmosfera zainspirowała kreację niektórych utworów, przede wszystkim piosenki (I) ShaWoman אשה – ֿפרוי. Album został obszernie zrecenzowany w amerykańskim The Forward (link)

Drugi z albumów to wielojęzyczny materiał inspirowany tematem wielości tożsamości. Maria napisała go w trzech językach: jidysz, polskim i angielskim przeplatanych w strukturach piosenek. Każdej piosence towarzyszy wideoklip i wykreowana w warstwie wizualnej persona. Na temat materiału powstał rozległy artykuł w amerykańskim magazynie Tablet (artykuł)

Poza autorskimi utworami, koncert składa się z wielu tradycyjnych żydowskich klasyków, uwspółcześnionych w warstwie zarówno muzycznej jak i tekstowej. Należą do nich Dżankoje נקויע ַדזשא, Di mizinke מיזינקע די, Majn sztetele Bełz בעלז שטעטעלע ן ַמײ i wiele innych.

Materiał wykonywany jest przez Marię Ka z wykorzystaniem głosu i jej standardowego instrumentarium: instrumentu klawiszowego, elektronicznego loopera i efektów wokalnych. Prezentuje słuchaczom i słuchaczkom jidysz jako żywy, dzisiejszy, aktualny i osadzony we współczesnych realiach język – język będący prawdziwie XXI – wiecznym sposobem komunikacji i ekspresji.

Więcej informacji o nadchodzącym festiwalu dostępnych jest TUTAJ. 

Źródło informacji i grafiki/zdjęcia: materiał prasowy