Sezon infekcji dróg oddechowych 2025/26 będzie, według obserwacji z ostatnich lat, wielofalowy: jesienny RSV, zimowa grypa A i późniejsza aktywność grypy B lub COVID19, co oznacza potrzebę gotowego planu na pierwsze doby choroby i rozsądnego korzystania z opieki zdrowotnej.

Ten poradnik porządkuje najważniejsze decyzje na starcie choroby, wskazuje granice samoleczenia i podpowiada, kiedy pilnie szukać pomocy medycznej, opierając się na raporcie wylecz.to i aktualnych wytycznych instytucji zdrowia publicznego.

ARI, ILI i „nowe” liczby w raportach

Choć w mowie potocznej wszystko bywa „grypą”, rozróżnienie między ILI (grypopodobne) a ARI (ostre infekcje układu oddechowego) decyduje o interpretacji danych i doborze leczenia, a po zmianie metodologii nadzoru od 2023 r. większy nacisk położono na wyniki laboratoryjne i system SENTINEL, co utrudnia proste porównania rok do roku.

W praktyce lepiej patrzeć na obraz kliniczny i obciążenie systemu: w sezonie 2024/25 potwierdzono ponad 2 mln przypadków grypy i około 14 mln porad ambulatoryjnych związanych z ARI, co tłumaczy presję na POZ, SOR i oddziały pediatryczne w szczytach sezonu.

Najbardziej narażone na ciężki przebieg pozostają niemowlęta i małe dzieci (RSV), seniorzy 65+, kobiety w ciąży oraz osoby z chorobami przewlekłymi i obniżoną odpornością, u których nawet „zwykłe” przeziębienie może szybko eskalować do duszności lub odwodnienia.

„Na grypę możesz chorować wiele razy. Po chorobie nabywasz odporność, która jednak chroni cię przez krótki czas, ponieważ wirus grypy ciągle się zmienia.” – cytat w raporcie przypomina, dlaczego szczepienia sezonowe mają sens co roku.

Pierwsze 72 godziny: co naprawdę pomaga

W pierwszej dobie kluczowe są odpoczynek, nawodnienie, wietrzenie i nawilżanie powietrza oraz leczenie objawowe zgodne z ulotką leków; to także moment, by ograniczyć kontakt z osobami z grup ryzyka, zwłaszcza z seniorami i niemowlętami.

W drugiej dobie warto ocenić dynamikę gorączki i kaszlu oraz rozważyć test tylko wtedy, gdy wynik realnie zmieni postępowanie (izolacja, kwalifikacja do leczenia w grupach ryzyka), pamiętając o ryzyku „podwajania” substancji czynnych w preparatach złożonych.

Do 72. godziny w łagodnych przypadkach powinna pojawić się pierwsza poprawa; utrzymująca się wysoka gorączka, narastająca duszność, ropna plwocina lub nawrót dolegliwości po krótkiej poprawie wymagają pilnej konsultacji, a w grupach ryzyka próg interwencji powinien być szczególnie niski.

Szczepienia 2025/26 i proste zasady profilaktyki

Szczepienia przeciw grypie w sezonie 2025/26 realizowane są w POZ i wybranych aptekach z refundacją dla grup ryzyka i zaleceniem przyjęcia dawki przed szczytem zachorowań, bo odporność buduje się w około dwóch tygodniach.

W sezonie 2025/26 przewidziano także bezpłatne dawki przypominające przeciw COVID19 z priorytetem dla grup wrażliwych i możliwością kopodania z grypą podczas jednej wizyty zgodnie z krajowymi zaleceniami, co ułatwia logistykę szczepień.

Codzienna profilaktyka to mycie rąk, regularne wietrzenie i utrzymywanie odpowiedniej wilgotności powietrza oraz pozostanie w domu w ostrej fazie objawów — proste kroki, które ograniczają transmisję i zmniejszają obciążenie poradni.

Aktualne informacje organizacyjne, takie jak punkty szczepień i godziny przyjęć, publikują właściwe stacje sanitarno‑epidemiologiczne oraz serwisy miejskie.

Kiedy pilnie do lekarza

Narastająca duszność, trudność w mówieniu pełnymi zdaniami, sinica lub wyraźny spadek saturacji to sygnały alarmowe, które wymagają natychmiastowej oceny medycznej niezależnie od wieku.
Utrzymująca się wysoka gorączka mimo leczenia, nawrót gorączki po okresie poprawy, silny ból w klatce piersiowej, zaburzenia świadomości czy uporczywe wymioty również nie powinny być przeczekiwane w warunkach domowych. U niemowląt szczególnie niepokojące są trudności w karmieniu i oddychaniu,  apatia oraz cechy odwodnienia, co uzasadnia natychmiastowy kontakt z lekarzem.

Granice zaleceń: materiał ma charakter edukacyjny; decyzje o antybiotykach i leczeniu przeciwwirusowym podejmuje lekarz po ocenie klinicznej i z uwzględnieniem przeciwwskazań, a samoleczenie nie zastępuje badania w razie pogorszenia stanu.